Κύκλος προβολών κάθε Τετάρτη από τις 10 Απριλίου έως τις 29 Μαΐου | Βλέμμα στο φασισμό μια ταινία, μια εισήγηση | κάθε Τετάρτη από τις 10 Απριλίου έως τις 29 Μαΐου
Το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ, σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, το Εργαστήριο Μελέτης των Ελληνογερμανικών Σχέσεων και το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία» του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, οργανώνουν τη σειρά κινηματογραφικών προβολών και εισηγήσεων με θέμα «Βλέμμα στο φασισμό», με σκοπό να συμβάλουν στην κατανόηση του φασιστικού φαινομένου, κι ιδιαίτερα της πιο ακραίας και φρικτής εκδοχής του, του ναζισμού, με την πεποίθηση ότι η κατανόηση του φαινομένου αποτελεί και τη συνθήκη για την αντιμετώπισή του.
Εκτός από την παρουσίαση διαφορετικών πτυχών του φασισμού, όπως αποτυπώνονται σε ταινίες πολλών ειδών και εποχών, σημαίνουσα θέση έχει η ανάδειξη της προνομιακής δυνατότητας του κινηματογράφου να θεματοποιήσει το φασισμό και το ναζισμό. Οι σχετικές εισηγήσεις και οι συζητήσεις με το κοινό φιλοδοξούν να αποτελέσουν ερεθίσματα προς διερεύνηση των όρων με τους οποίους οι αισθητικές μορφές αποκτούν πολιτική νοηματοδότηση. Πέρα από τις επιταγές της στρατευμένης τέχνης και ενεργώντας πάντα αντίρροπα στην αισθητικοποίηση της πολιτικής που επιδίωκε ο ναζισμός, η κάθε μία ταινία ξεχωριστά προσκαλεί σε σκέψη και παρέμβαση στο πεδίο έντασης μεταξύ αισθητικού αποτελέσματος του κινηματογράφου και κοινωνικής συνείδησης του θεατή στην κατεύθυνση μιας αντιφασιστικής τέχνης.
Απρίλιος–Μάιος 2013
Οι προβολές γίνονται τις Τετάρτες στις 18:00, στην Ταινιοθήκη της ΕλλάδoςΕίσοδος ελεύθερη.
Πρόγραμμα Προβολών
Τετάρτη 10.4.2013 Αληθινός φασισμόςτου MikhailRomm (Обыкновенныйфашизм/ OrdinaryFascism, ΕΣΣΔ 1965, 138΄) Είσοδος μόνο με προσκλήσεις. Ώρα προβολής: 18.00
Χαρακτηριστικές στιγμές επιλεγμένες από έναν τεράστιο όγκο οπτικού υλικού του Τρίτου Ράιχ. Μέσω του μοντάζ ανασυντίθεται η εικονιστική ρητορική του ναζισμού, ενώ η εστίαση στο φαινομενικά αυτονόητο και τη λεπτομέρεια αναδεικνύει τους μηχανισμούς μαζικής υποβολής που άσκησε η ναζιστική προπαγάνδα. Ο λιτός σχολιασμός καλεί τον θεατή να συμμετάσχει στην αποκάλυψη των συνθηκών που κατέστησαν δυνατή την επικράτηση του εθνικοσοσιαλισμού και να αποκρυπτογραφήσει τις σημασιοδοτήσεις του.
Αμέσως μετά την προβολή ακολουθεί σχολιασμός από τον δρ. Λόταρ Μπίσκι, επίτιμο καθηγητή πανεπιστημίου, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ο κ. Μπίσκι θα θέσει υπό την αιγίδα του το πρόγραμμα.
Τετάρτη 17.4.2013 Europa του Lars von Trier(Δανία 1991, 112΄) Ώρα προβολής: 18.00
Η Γερμανία της πρώτης μεταπολεμικής περιόδου χρησιμεύει για τη σύνθεση εικόνων και λόγων σε έναν κώδικα κατανόησης της Ευρώπης, όπου η δαιμονική κληρονομιά του ναζισμού μπορεί να μεταλλάσσεται, ωστόσο συνεχίζει να υπνωτίζει και να παρασύρει προς την καταστροφή. Στις εναλλαγές των φωτοσκιάσεων ελλοχεύουν ο φόβος, οι ενοχές και οι ψευδαισθήσεις που στοιχειώνουν ακόμα και τώρα, όπως αποδεικνύεται, όσες κοινωνίες παραμέρισαν απλώς αυτές τις καταβολές χωρίς να αντιμετωπίσουν ριζικά τις συνθήκες που τις δημιούργησαν.
Εισηγήτρια: Κατερίνα Καρακάση, καθηγήτρια Λογοτεχνίας και Συγκριτικής Γραμματολογίας στο Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας & Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
Τετάρτη 24.4.2013 Σαλό, 120 μέρες στα Σόδοματου PierPaoloPasolini (Salò ole 120 giornatediSodoma, Ιταλία 1975, 116΄) Ώρα προβολής: 18.00
Η αλληγορική σύνθεση δύο κόσμων με φόντο το διαστροφικό μουσολινικό καθεστώς του Σαλό: του λογοτεχνικού κόσμου του μαρκήσιου Ντε Σαντ και εκείνου των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης. Μια σύνθεση που αναδεικνύει τη φρικαλέα διάψευση των αρχών του Διαφωτισμού και την τραγική διάλυση των ψευδαισθήσεων του φιλελευθερισμού – τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης ως εργαστήρια μετάλλαξης των ανθρώπων σε απλά αντικείμενα.
Εισηγητής: Βαγγέλης Παπαδάκης, θεωρητικός κινηματογράφου, σεναριογράφος
Τετάρτη 15.5.2013 ΜτουFritzLang (Γερμανία 1931, 117΄) Ώρα προβολής: 18.00
Μέσα από εξπρεσιονιστικές φωτοσκιάσεις παρουσιάζεται το ψυχόγραμμα ενός παθολογικού δολοφόνου παιδιών και ταυτόχρονα το ψυχόγραμμα μιας κοινωνίας που αισθάνεται ότι απειλείται από σκοτεινές και ανεξέλεγκτες για την ίδια δυνάμεις. Η αντίστοιχη λειτουργία αστυνομίας και οργανωμένου εγκλήματος οδηγεί στην ακύρωση του ηθικού πυρήνα του Δικαίου, ενώ παράλληλα ανατέμνονται τα φαινόμενα μαζικής υστερίας που δρομολόγησαν την άνοδο του ναζισμού, αλλά και χρησιμοποιήθηκαν για τις επιδιώξεις του.
Εισηγήτρια: Μαρίνα Μαροπούλου, ανθρωπολόγος του Δικαίου, επιστημονική συνεργάτης στο Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Τετάρτη 22.5.2013 Ηπτώσητου Oliver Hirschbiegel(Der Untergang, Γερμανία 2004, 156΄) Ώρα προβολής: 18.00
Ρεαλιστική ματιά στις τελευταίες ημέρες του Τρίτου Ράιχ στο Βερολίνο, καθώς η επικείμενη καταστροφή φέρνει στην επιφάνεια τους ψυχικούς μηχανισμούς του ναζισμού στην καθαρότερη, φριχτότερή τους μορφή, μέσα από πορτραίτα κυρίως των επώνυμων αλλά και των ανώνυμων πρωταγωνιστών του. Η χαρακτηριολογική μικροϊστορία φιλοτεχνεί μια τυπολογία της εθνικοσοσιαλιστικής προσωπικότητας, ενώ εστιάζει στον ίδιο τον Χίτλερ, κατευθυνόμενη πολλές φορές σε αμφιλεγόμενες απαντήσεις. Μέχρι πού φτάνει ο παραπλανητικά οικείος και που αρχίζει ο δαιμονικός χαρακτήρας των ναζιστών;
Εισηγητής: Βίκτωρ Αρδίττης, σκηνοθέτης, διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου, καθηγητής Σκηνοθεσίας στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ
Τετάρτη 29.5.2013 Από τα σύννεφα στην αντίσταση των DanièleHuillet/Jean-MarieStraub(Dallenubeallaresistenza, Ιταλία 1979, 104΄) Ώρα προβολής: 18.00
Οι αλλαγές που φαίνονταν τόσο απαραίτητες μετά την ήττα του φασισμού αποκαλύπτεται ότι δεν έχουν συμβεί, καθώς παραμένουν ορατά τα ίχνη των φασιστικών εγκλημάτων. Μέσα από τους μυθολογικούς διαλόγους του Τσέζαρε Παβέζε ο υλισμός των κινηματογραφικών εικόνων δίνει συγκεκριμένο ιστορικό περιεχόμενο σε δυνάμεις που φαίνονται ακατανίκητες. Προϋπόθεση του αγώνα εναντίον τους αποτελεί η αποκάλυψη ότι αυτοί οι θεοί δεν είναι τίποτε άλλο παρά δημιούργημα των ανθρώπων στις κοινωνικές συνθήκες της ύπαρξής τους.
Εισηγητές: Δημήτρης Καρύδας, φυσικός, φιλόσοφος, επιστημονικός συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο Χούμπολντ του Βερολίνου
Γεράσιμος Κουζέλης, καθηγητής Επιστημολογίας και Κοινωνιολογίας της Γνώσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
http://www.tainiothiki.gr/v2/tain_new/view/300
